به گزارش «قدس آنلاین» به نقل از ایرنا، سلامت جنسی از جمله حوزه‌های خاص خدمات پزشکی است که به علل مختلف از جمله محدودیت های فرهنگی کمتر در رسانه‌های رسمی و مجاز درباره آن صحبت می‌شود. به همین علت بازار تبلیغات خدمات سلامت روان، داروها و مکمل‌های آن در رسانه‌های غیر رسمی از جمله ماهواره و شبکه‌های اینترنتی داغ است، برای پیگیری این موضوع به سراغ احمد حاجبی، مدیرکل سلامت روانی و اجتماعی وزارت بهداشت رفتیم.
حاجبی، سکوت و غفلت از موضوع سلامت جنسی را در وزارت بهداشت می‌پذیرد اما می‌گوید، مشکل آنجاست که سواد مردم در حوزه سلامت جنسی پایین است، روانپزشکان و متخصصان مختلف دانش و مهارت درمان این اختلالات را دارند اما مردم نمی‌دانند به کجا باید مراجعه کنند.
با هم مشروح گفت‌وگوی خبرنگار ایرنا را با مدیرکل سلامت روانی و اجتماعی وزارت بهداشت می‌خوانیم:

* در مورد سلامت جنسی شاهد انبوه تبلیغات ماهواره‌ای، تبلیغات اینترنتی یا تبلیغات به صورت بروشور و ... هستیم، ظاهرا بازار این تبلیغات داغ است و مشتری هم دارند و در بسیاری از موارد، کالاها و خدماتی که در این تبلیغات معرفی می‌شود، خودشان آسیب زا هستند، این مساله شاید نشانه نوعی بازار آشفته خدمات سلامت روان در سیستم رسمی و خلاء کمی یا کیفی این خدمات در نظام سلامت و وزارت بهداشت است، قبول دارید؟
حاجبی: درمان اختلالات جنسی تا حدی به دفتر سلامت روانی و اجتماعی وزارت بهداشت مربوط می شود. اداره‌های دیگری هم در وزارت بهداشت در این زمینه مسئولیت دارند، من با شما موافقم که درمان اختلال جنسی از آن حوزه‌هایی است که اگر قدم اشتباهی در آن گذاشته شود، آسیب رسانی آن بسیار بالاست و اگر از مسیر علمی منحرف شود، خیلی می‌تواند آسیب زا باشد.
این را هم قبول دارم که یکی از معضلات ما در کشور در این حوزه همین دسترسی به فضاهای مجازی، ماهواره‌ها و ارتباطات بین‌المللی است، به نظر من کاری که وزارت بهداشت باید انجام دهد این است که موضوع سلامت جنسی را مانند سلامت روان مورد توجه قرار دهد و به نظر من این دو حوزه از هم جدا نیستند.

*چه کار باید کرد که این خلاء بر طرف شود؟
حاجبی: به عنوان یک روانپزشک و نه یک مسئول می‌گویم که فقط با اطلاع رسانی و آگاه کردن مردم می‌توانیم این مساله را بر طرف کنیم، باید سواد سلامت جنسی مردم را ارتقا دهیم و اگر بتوانیم به عنوان مثال کاری کنیم که والدین در این حوزه اطلاعات خوبی داشته باشند و اگر آنها هم بتوانند اطلاعات فرزندان خود را مدیریت کنند از خیلی اتفاقات می‌توانیم پیشگیری کنیم.

* وزارت بهداشت در این زمینه چه کاری انجام داده است؟
حاجبی: وزارت بهداشت در این زمینه آگاهی رسانی می‌کند، به عنوان مثال در حوزه سلامت جنسی که بهتر است به نظر من اسم آن را سلامت خانواده بگذاریم...

* البته موضوع سلامت خانواده که بحث دیگری است.
حاجبی: ... در زمینه آموزش به خانواده‌ها بخش‌هایی از وزارت بهداشت وارد شده‌اند و آموزش‌های پیش از ازدواج و بازآموزی‌های بعد از ازدواج را انجام می دهند.

* این خدمات محدود است و خدمات فراگیری برای همه مردم نیست.
حاجبی: نه این قسمت کار خیلی در حال رشد است، الان تقریبا تمام دانشگاه های علوم پزشکی درگیر این کار هستند.

* این آموزش‌ها خاص سلامت جنسی نیست، مباحث خیلی مختلفی است که البته شامل همه مردم و حتی همه افراد در آستانه ازدواج هم نمی‌شود.
حاجبی: کاری که ما در وزارت بهداشت انجام می‌دهیم این است که ارتقای سواد سلامت جنسی را مشابه سواد روان در جامعه انجام دهیم.

* آیا استانداردی برای درمان اختلالات جنسی در ایران تعریف شده است؟
حاجبی: بله، این چه سوالی است که می‌پرسید، مثل این است که بپرسید برای درمان «سینوزیت» استانداردی وجود دارد یا نه. معلوم است که وجود دارد، تمام اختلالات جنسی از نظر پزشکی شناخته شده هستند.

*ولی در واقعیت می‌بینیم که استانداردی وجود ندارد هر کسی روشی را تجویز می‌کند، متخصصان رشته های مختلف پزشکی هر کدام روش خاص خود را دارند، طب سنتی روش خود را دارد، عطاری ها و روش های تبلیغات ماهواره ای و انواع و اقسام توصیه ها هم وجود دارد؟
حاجبی: اکثر درمان های اختلالات جنسی به خصوص درمان های مدیکال و دارویی آن در حوزه رشته روانپزشکی است، یعنی تمام روانپزشکان کشور بعد از اینکه فارغ التحصیل شدند، می توانند مبتنی بر استانداردهای علمی این اختلالات را درمان کنند.

*قبول دارید که در درمان اختلالات جنسی در کشور، بازار آشفته‌ای وجود دارد و ادعاهای مختلف علمی و غیر علمی زیادی وجود دارد؟
حاجبی: بازار آشفته هر جایی می‌تواند باشد.

* بخشی از آن ممکن است به خاطر ضعف در استانداردسازی خدمات و کمبود مراجع معتبر باشد؟
حاجبی:‌ نه، بخشی از آن به خاطر کم بودن آگاهی مردم است، خیلی از افراد هستند که نمی‌دانند در صورتی که با این نوع اختلالات مواجه شدند، ‌ به کجا باید مراجعه کنند در حالی که در سیستم بهداشتی - درمانی کشور این توانایی وجود دارد. تمام روانپزشکان توانایی لازم در حوزه روانشناختی مشکلات جنسی را دارند، در حوزه اورلوژی هم، متخصصان اورولوژی صلاحیت دارند، آنها هم آمادگی درمان این اختلالات را دارند، هر کدام در حوزه تخصصی خودشان کار می‌کنند، متخصصان زنان هم در حوزه تخصص خودشان کار می‌کنند، سه گروه هستند که در این زمینه صلاحیت دارند و البته در برخی موارد متخصصان غدد نیز می‌توانند در زمینه درمان اختلالات جنسی فعالیت کنند.

*مساله این است که حتی در این حوزه‌ای که شما می‌فرمایید، هر کدام از متخصصان فقط از منظر تخصص خودشان به موضوع نگاه می‌کنند و درمان جامعی وجود ندارد، ضمن اینکه بازار واقعی فعالان و مدعیان درمان این اختلال خیلی بزرگ تر از این چند رشته تخصصی است؟
حاحبی: این طور نیست، درمان جامع اختلالات جنسی در کشور وجود دارد.

* اگر منظورتان کلینیک های جامع جنسی است که تعدادشان انگشت شمار است؟
حاجبی:‌ لازم نیست‌ همه متخصصان را یکجا جمع کنیم و اسمش را بگذاریم کلینیک جنسی که چه بسا به خاطر انگی که وجود دارد، کسی به آنها مراجعه نکند.

* یعنی لزومی نمی‌بینید که کلینیک‌های جنسی در کشور توسعه پیدا کند؟
حاجبی:‌ هر کس خواست توسعه دهد، منعی نیست ولی نبودنش دال بر این نیست که مهارت و توانایی درمان این اختلالات در کشور وجود ندارد.

*‌ولی باید مراکزی تایید شده وجود داشته باشد که در دسترس مردم باشند؟
حاجبی: این مراکز وجود دارند، آگاهی مردم کم است که به این مراکز مراجعه نمی‌کنند. باور نمی کنید، اکثر مردم نمی‌دانند اگر با مشکل جنسی مواجه شدند، ‌ به کجا باید مراجعه کنند.

* چه کسی باید این آگاهی را به مردم بدهد؟ این وظیفه وزارت بهداشت نیست؟
حاجبی: بله، موافقم، می‌دانستم می‌خواهید به اینجا برسید که خدمت رسانی ضعیف است، نه خدمت رسانی وجود دارد، باید کاری کنیم که مردم از این خدمات استفاده کنند، تعداد متخصصان روانپزشکی، اورولوژی، زنان و زایمان در کشور کم نیستند، همه جا هم در دسترس هستند، حالا مشکل این است که در مراجعه باید پولی بدهند که این هم مشکل بزرگی نیست.

*پس چرا مردم مراجعه نمی کنند؟  
حاجبی: این مساله نیاز به آسیب شناسی دارد، من علت آن را ناآگاهی مردم می‌دانم، مگر می شود کسی بداند یک مشکل جنسی چیست، بعد برود از تبلیغات ماهواره‌ای که هیچ پشتوانه علمی ندارد، استفاده کند.

* شما آماری دارید یا بررسی کرده‌اید که میزان سواد سلامت مردم در چه سطحی است، در این زمینه تحقیق کرده اید؟
حاجبی: نه، بررسی و تحقیق نکرده ایم، عملکرد و برآیند جامعه را می بینیم، شما خودتان می‌گویید فضای تبلیغات ماهواره‌ای و غیرقانونی خیلی پر رونق است، این نشان می‌دهد که سواد مردم در این زمینه پایین است و آسیب وجود دارد.

* این بازار آشفته و فضای تبلیغاتی را قبول دارید؟
حاجبی: بله معلوم است که وجود دارد، همه این مسائل وجود دارند و به هم وصل هستند، چرا بازار آشفته وجود دارد، چون مردم سوادش را در این زمینه ندارند. وقتی مردم اطلاعات کافی نداشته باشند، آسیب پذیری بیشتر می‌شود، وقتی آسیب پذیری بیشتر شود، آشوب بیشتر می‌شود و افراد فرصت طلب مثل ماهواره‌ای‌ها و افراد دیگر که منافعی دارند، از این بی سوادی و عدم آگاهی مردم سوء استفاده می‌کند و ضربه می‌زنند. ما ضربه را از اینجا می‌خوریم که در جامعه آگاهی کافی را نداریم. مثلا یکی از مشکلات شایع که من به عنوان یک روانپزشک می‌گویم، زودانزالی است، برای این اختلال انواع و اقسام توصیه‌ها در جاهای مختلف وجود دارد، در حالی که اگر مردم بدانند برای درمان این اختلال باید به روانپزشک مراجعه کنند و از ظرفیت علمی که در کشور وجود دارد، استفاده کنند، چرا باید به روش های نادرست ماهواره‌ای و هزار کار نادرست دیگر رو بیاورند که بعضی از آنها می‌تواند تبعات خیلی بدی داشته باشد.

* با وجود این، وزارت بهداشت در مورد این مساله ساکت است، البته شاید به خاطر معذوریت‌های فرهنگی باشد؟
حاجبی: قبول دارم. شاید به این خاطر است که صحبت کردن درباره این مساله سخت است، باید یاد بگیریم بیشتر درباره این موضوع صحبت کنیم و آگاهی دهیم. قبول دارم ما هم در وزارت بهداشت کمتر درباره این موضوع حرف زده‌ایم، با شما در این مورد موافقم، باید این فضا را باز کنیم، شاید این قدر که درباره بینی عمل کردن صحبت کرده‌ایم که خیلی از حرف های رسانه ای آن هم نادرست است. به مردم نگفته‌ایم که اگر مشکل جنسی دارید، این متخصصان وجود دارند و می‌توانید به آنها مراجعه کنید، آنها می‌توانند به شما کمک کنند.

*برنامه‌ای دارید که این گذشته کم کار را جبران کنید؟
حاجبی: ما به این سمت می‌رویم که ظرفیت‌های مجموعه‌ای ایجاد کنیم، حالا اسمش را کلینیک جنسی نمی‌گذاریم، من آرزو می‌کنم روزی برسد که در هر دانشگاه علوم پزشکی(در هر استان) یک مرکز این چنینی داشته باشیم.

* آرزو می‌کنید یا این کار در حال انجام است؟
حاجبی: نه کارهای آن در حال انجام است، حتی نشست تخصصی آن را هم گذاشته‌ایم و آموزش هایی هم در این زمینه داده شده است.

*تا کی این آرزو محقق می‌شود؟  
حاجبی: از من عدد نپرس نمی‌توانم زمانی اعلام کنم.

*مثلا ۱۰ سال آینده؟
حاجبی: واقعا بحث ۱۰ سال و ۵ سال و سه ماه نیست، بالاخره این کاری است که باید به آن فکر شود و همین کار دوباره محل سوء استفاده نشود.

*درباره شیوع اختلالات جنسی آمار رسمی وجود دارد؟ چون آمارهای زیاد و مختلفی بیان می‌شود.
حاجبی: بله، آمار زیاد شنیده‌ایم. نمی‌توانم آماری اعلام کنم، ممکن است عددی اعلام کنم که خام باشد ولی قبول دارم که به این مساله در جامعه مبتلا هستیم و باید به آن بپردازیم.

* مساله شیوع اختلالات جنسی به مساله اعتیاد هم مربوط است؟ چون گفته می‌شود بخشی از معتادان برای رفع مشکلات جنسی به مصرف مواد رو می‌آورند؟
حاجبی: می‌گویند، ولی واقعا در این زمینه کار علمی نشده است، به صورت شهودی می‌توانیم به این موضوع اشاره کنیم ولی آیا اینکه واقعا یک رابطه علت و معلولی بین مشکلات جنسی و اعتیاد وجود دارد به نظر من نه، گرایش به اعتیاد خیلی ریشه‌های مختلفی دارد و نمی‌توانیم برای این مساله سهم زیادی قائل شویم.